29 september 2019 – Socrates en de verdieping in het gesprek
Op zondag 29 september geeft filosoof Marja Havermans een presentatie over de filosoof Socrates en het voeren van een goed gesprek. Meer dan tweeduizend jaar geleden stelde Socrates op de markt van Athene vragen aan iedereen die hij zag. Als hij antwoord kreeg, dan vroeg hij verder. Hij vroeg de mensen het hemd van het lijf. Zijn leerling Plato heeft in zijn Dialogen een aantal van deze gesprekken opgeschreven.
Geïnspireerd door Socrates voeren mensen nu nog steeds socratische gesprekken met elkaar. Belangrijk daarin is hoe je goede vragen stelt. Hoe je luistert zonder te oordelen, met de bedoeling de ander te begrijpen. Hoe je goed onder woorden brengt wat je zelf wil zeggen. Hoe je goede argumenten geeft voor wat je beweert en zoekt waar die argumenten vandaan komen, wat voor waarden er achter schuilen. Een socratisch gesprek is een vorm van dialoog. Het gaat niet om gelijk krijgen, debat of discussie, maar om een verdiepend gesprek waarin je samen ergens over nadenkt.
Socrates werd door het orakel van Delphi aangewezen als ‘de meest wijze’ man. Toen hij dat hoorde zei hij zelf: ‘Hoe kan dat nou? Ik weet juist niets!” De clou van dit verhaal is dat juist in het besef van ‘niet weten’ wijsheid schuilt. Dat besef neem je mee als je een goed gesprek gaat voeren.
Marja Havermans is filosoof en schrijver. Ze begeleidt socratische gesprekken en gesprekken met ouderen over levensvragen. Ze geeft cursussen filosofie en diverse workshops, zoals ‘In dialoog met ouderen’, ‘Socrates en de kunst van het vragen stellen’ en ‘Stoïcijnse levensfilosofie’.
Boeken:
In samenwerking met Aagje van der Vossen schreef Marja Havermans ‘Spreken is zilver, vragen is goud’. In dialoog met ouderen’, een praktisch handboek om zelf met ouderen in gesprek te gaan. Na het overlijden van haar man schreef Marja Havermans ‘Sterven als een stoïcijn. Filosofie bij ziekte en dood’, een persoonlijk verhaal afgewisseld met eigen filosofische reflecties en lessen uit de stoïcijnse levensfilosofie.
